Γιάννης Λομβαρδάς: Επιστήμονας, Συγγραφέας, Άνθρωπος
Με βαθιά θλίψη ανακοινώνουμε την απώλεια του Οδοντιάτρου Γιάννη Λομβαρδά, που έφυγε από τη ζωή την Πέμπτη 23 Μαΐου 2024. Γεννημένος το 1935 στην Ικαρία, υπήρξε εξέχων επιστήμονας και αγαπητός άνθρωπος, αφήνοντας ανεξίτηλο σημάδι στον τομέα της οδοντιατρικής και την κοινωνία.
Ο Γιάννης Λομβαρδάς, το τρίτο παιδί του Πελοπίδα Λομβαρδά και της Ειρήνης Λακιού, πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στην Ικαρία. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Ικαρίας και συνέχισε τις σπουδές του στην οδοντιατρική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετά την αποφοίτησή του, εξάσκησε την οδοντιατρική στην Αθήνα για 57 χρόνια, προσφέροντας τις υπηρεσίες του με αφοσίωση και πάθος. Παντρεύτηκε την Καίτη Φραγκάκου και απέκτησαν τρία παιδιά: τον Πελοπίδα, οδοντίατρο, τον Σταύρο, βιολόγο, και την Ήλια, καθηγήτρια. Αδέλφια του ήταν ο Γιώργος και η Αργυρώ.
Η επιστημονική του δραστηριότητα περιλάμβανε δημοσιεύσεις και εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια, κυρίως υπό την αιγίδα της Στοματολογικής Εταιρείας της Ελλάδας, της οποίας υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου και αντιπρόεδρος επί σειρά ετών. Συνέγραψε πολλά σημαντικά έργα, όπως “Κλινική Οδοντιατρική” (1976), “Προσθετική” (1987), “Παθολογία της Σύγκλεισης” (1990), “Σύγκλειση και Ορθοδοντική” (1995), “Σύγκλειση και Στοματική Αποκατάσταση” (1999), και “Σύγκλειση και Περιοδόντιο” (2005). Τα βιβλία του αποτελούν σημαντικά συγγράμματα στην οδοντιατρική σχολή, συμβάλλοντας στην εκπαίδευση των νέων επιστημόνων.
Για το επιστημονικό, συγγραφικό και κοινωνικό του έργο, τιμήθηκε από το Γνάθοχειρουργικό Τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου το 2005 και από τη Στοματολογική Εταιρεία της Ελλάδας το 2017, η οποία τον ανέδειξε επίτιμο πρόεδρό της. Επιπλέον, βραβεύθηκε από την Πανικαριακή Αδελφότητα Αθηνών με το βραβείο Χαράλαμπου Πατεράκη το 1991 και από το Φεστιβάλ Ικαρίας το 2008. Μετά την έκδοση του πολυσέλιδου, μοναδικού περιεχομένου και τελευταίου του βιβλίου με τίτλο “Η Ύβρις της ανισότητας μέσα από την παγκόσμια ιστορία”, Ιανουάριος του 2020 εκδόσεις ΕΝΤΟΣ, εκδηλώσεις προς τιμήν του Γιάννη Λομβαρδά, διοργάνωσαν η Πανικαριακή Αδελφότητα Αθηνών το 2020 στο Χριστό Ραχών Ικαρίας και ο Όμιλος Οδοντιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών το 2022 στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων.
Με συνεχή προσπάθεια να διατηρήσει και να διαδώσει την πολιτιστική κληρονομιά του νησιού, συχνά δημοσίευε ντοκουμέντα λαογραφικού και ιστορικού περιεχομένου με θέμα την Ικαρία στο προσωπικό του προφίλ στο Facebook. Αυτό το υλικό σκόπευε να το συμπεριλάβει σε επόμενο βιβλίο. Η οινοπαραγωγή ήταν μία από τις αγαπημένες του ασχολίες, ενώ η παραδοσιακή μέθοδος παραγωγής κρασιού ήταν κάτι που τον γέμιζε με χαρά και υπερηφάνεια. Το “Ραχιώτικο”, ερυθρός οίνος από σταφύλια τοπικής ποικιλίας Φωκιανού, Cabernet Sauvignon και Αγιωργίτικου που ο ίδιος παρήγαγε σε μικρή ποσότητα στον Άγιο Πολύκαρπο Ραχών, υπήρξε ένας ακόμη τρόπος να συνδέεται με τον τόπο και τις παραδόσεις του.
Η κηδεία του Γιάννη Λομβαρδά θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 29 Μαΐου στις 4 το απόγευμα, στον Ιερό Ναό Αγίου Κηρύκου.
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους αγαπημένους του. Η μνήμη του θα μείνει ζωντανή μέσα από το έργο και την προσφορά του.
Όλα τα συλλυπητήρια μηνύματα θα προστίθενται με χρονολογική σειρά στην παρούσα δημοσίευση.
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα του Δήμου Ικαρίας (24/05/2024):
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα από τον Όμιλο Οδοντιάτρων Λογοτεχνών Καλλιτεχνών (24/05/2024):
Αγαπητοί φίλοι και μέλη του Ομίλου,
Με βαθύτατη θλίψη πληροφορηθήκαμε την απώλεια του συναδέλφου και μέλους μας κ. Γιάννη Λομβαρδά.
Εκ μέρους του Προέδρου κ. Γερ. Δουβίτσα και του Δ.Σ. εκφράζουμε στην οικογένεια του εκλιπόντος τα θερμά μας συλλυπητήρια!
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα από τη Τομεακή Επιτροπή Ικαρίας και Φούρνων του ΚΚΕ (24/05/2024):
οδοντίατρου, επιστήμονα και συγγραφέα Γιάννη Πελοπίδα Λομβαρδά. Γεννήθηκε το 1935 στην Ικαρία, όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Ικαρίας, σπούδασε Οδοντιατρική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε μάχιμη Οδοντιατρική στην Αθήνα για 57 χρόνια.
διάφορες θέσεις τον κοινό μας αγώνα για μια άλλη κοινωνία. Παραπέμπουμε τη δήλωση στήριξης του υπέρ του ΚΚΕ τον Μάη του 2023 για τη μάχη των εθνικών εκλογών:
«Αν ζητάμε απαντήσεις στο γιατί υπάρχει η μεγάλη αντίφαση της οικονομικής ανισότητας και στο εάν υπάρχει δυνατότητα για έναν πιο δίκαιο κόσμο, θα πρέπει να μελετήσουμε τη δομή και την ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας κάτω από το φως της Ιστορίας, της Ιστορίας στο σύνολό της ιδωμένης από την πλευρά των αδυνάτων και των καταφρονεμένων.
γραπτά σου σύντροφε Γιάννη. Καλό σου ταξίδι…
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα της εκπαιδευτικού Χαρούλας Κοτσάνη (24/05/2024):
Ακόμα μια … απώλεια…
Ο Επιστήμονας, ο Γιατρός, ο Διανοούμενος, ο Συγγραφέας,
ο Ικάριος ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΛ. ΛΟΜΒΑΡΔΑΣ από σήμερα πέρασε
στην πέραν του «Αχέροντα όχθη»…
Η ΙΚΑΡΙΑ: φτωχότερη από την φυσική του παρουσία,
πλουσιότερη όμως από το σπουδαίο έργο που μας κληροδοτεί…
όπως και οι μεγάλοι διανοητές και συγγραφείς χαρακτηρίζονται
από ένα και μόνο έργο τους ανάμεσα στα πολλά που αφήνουν
για τον ΓΙΑΝΝΗ ΛΟΜΒΑΡΔΑ αυτό αναμφισβήτητα είναι:
«Η ύβρις της ανισότητας»!
Στην οικογένεια του: στην σύζυγο στα παιδιά και στα εγγόνια
του, όπου επάξια συνεχίζουν την πνευματική παράδοση
της γενιάς αυτής των «Λομβαρδάδων»,
συνεχίζοντας να κάνουν περήφανο το νησί μας,
σύσσωμη η Ικαριακή κοινωνία εκφράζει τα πιο ειλικρινή της
συλλυπητήρια.
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα της Στοματολογικής Εταιρείας Ελλάδος (27/05/2024):
ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΟΜΒΑΡΔΑΣ 1935-2024
Εις μνήμην
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Στοματολογικής Εταιρείας Ελλάδος με βαθιά θλίψη
αναγγέλλει την απώλεια του Επίτιμου Προέδρου της Γιάννη Λομβαρδά.
Η συνεισφορά του στην πορεία και εξέλιξη της Εταιρείας για περισσότερο από μισό
αιώνα είναι ανυπολόγιστη. Εντάχθηκε στο δυναμικό της μετά την αποφοίτησή του
από την Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αρχικά ως τακτικό μέλος
και σύντομα εκλέχτηκε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της. Η συμμετοχή του σε
όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Εταιρείας, από το βήμα της ως ομιλητής
σε συνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια, καθώς και οι οργανωτικές του ικανότητες και
πρωτοβουλίες ήταν ανεκτίμητες. Και σημαντική ήταν επίσης και η συμβολή του, ως
μέλους της Οργανωτικής Επιτροπής, στην επιτυχία του Παγκοσμίου Συνεδρίου της
FDI το 1976 στην Αθήνα.
Επιστήμων ήπιων τόνων, εργατικός και πρόθυμος να μοιραστεί με όλους τους
συναδέλφους με απλοχεριά το περίσσευμα των γνώσεών του. Το συγγραφικό του
έργο είναι σημαντικό σε όγκο και ποιότητα και ξεπερνάει τα όρια της Οδοντιατρικής
Επιστήμης, την οποία υπηρέτησε με πάθος και αφοσίωση καθώς επεκτείνεται σε
κοινωνικά θέματα τιμώντας την οικογενειακή παράδοση και τον τόπο καταγωγής
του την αγαπημένη του Ικαρία.
Είμαστε όλοι ευγνώμονες για την συνεισφορά του στην υλοποίηση των στόχων της
Στοματολογικής Εταιρείας της Ελλάδος και εκφράζουμε ειλικρινή συλλυπητήρια
στην οικογένειά του.
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα της Εταιρείας Ικαριακών Μελετών (28/05/2024):
Η Εταιρεία Ικαριακών Μελετών εκφράζει την βαθιά της θλίψη για την απώλεια του οδοντίατρου,ανθρώπου, αγωνιστή, επιστήμονα και συγγραφέα Γιάννη Πελοπίδα Λομβαρδά, και στέλνει τα θερμά της συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του.
Ο Γιάννης Λομβαρδάς γεννήθηκε το 1935 στην Ικαρία, όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Ικαρίας, σπούδασε Οδοντιατρική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε την Οδοντιατρική στην Αθήνα για 57 χρόνια.
Για το επιστημονικό, συγγραφικό και κοινωνικό του έργο, τιμήθηκε από το Γναθοχειρουργικό Τμήμα του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου (2005) και από τη Στοματολογική Εταιρεία Ελλάδας (2007), η οποία μάλιστα σε αναγνώριση της προσφοράς του στην οδοντιατρική επιστήμη, τον τίμησε με την ανακήρυξή του σε επίτιμο Πρόεδρό της.
Επίσης τιμήθηκε από την Πανικαριακή Αδελφότητα Αθηνών (βραβείο Χαράλαμπου Πατεράκη
1991) και από το Φεστιβάλ Ικαρίας (2008).
«Η ὕβρις της ανισότητας μέσα από την παγκόσμια ιστορία», ήταν το τελευταίο του εκδομένο
πόνημα, αλλά και το πρώτο του βιβλίο που δεν αφορούσε την επιστημονική του δραστηριότητα αλλά είχε θέμα την οικονομική και κοινωνική ανισότητα, καθώς και τους διαχρονικούς λαϊκούς αγώνες για έναν κόσμο πιο δίκαιο (από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ). Η δε Εταιρεία Ικαριακών Μελετών επρόκειτο να εκδώσει το νέο του βιβλίο, το οποίο δυστυχώς έχει μείνει ημιτελές.
Γιάννη Πελοπίδα Λομβαρδά σε χαιρετούμε με σεβασμό.
Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της ΕΙΜ
Ακολουθεί συλλυπητήριο μήνυμα μαθητών του Γιάννη Λομβαρδά (29/05/2024):
ΕΝΑΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΟΣ ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΔΑΣΚΑΛΟ ΜΑΣ ΓΙΑΝΝΗ ΛΟΜΒΑΡΔΑ
Αυτό το κείμενο δεν είναι αποχαιρετισμός στον Γιάννη Λομβαρδά. Αυτόν, εμείς οι μαθητές του, τον κάναμε όταν έπρεπε, δυο μέρες πριν φύγει από την Αθήνα για το τελευταίο του ταξίδι στην αγαπημένη του γενέτειρα. Όμως μας ήταν εντελώς αδύνατο να μην γράψουμε δυο λόγια για τον άνθρωπο που επηρέασε και άλλαξε τη ζωή μας.
Η μοναδικότητα και σπουδαιότητα του έργου του ήταν για μας ορατή από την πρώτη στιγμή που μελετήσαμε τα βιβλία του.
Το έργο αυτό υποκρύπτει έναν τεράστιο μόχθο και εξοντωτική εργασία. Είναι έργο που ο συγγραφέας του δεν το έγραψε για να γράψει και ούτε επιδίωξε την παραμικρή διαφήμιση και προώθηση του. Είναι έργο που δεν το χαρακτηρίζει μόνο η κλινική τεκμηρίωση αλλά και
η θεωρητική επέκταση και ολοκλήρωση των αρχών που διέπουν την αρμονική λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος καθώς και τις συνέπειες της δυσλειτουργίας και την θεραπευτική αντιμετώπιση τους.
Είναι ένα έργο που συνάντησε την αμήχανη σιωπή και αποσιώπηση του καθηγητικού κατεστημένου καταφέρνοντας μόλις να μπει στα προαιρετικά (και όχι υποχρεωτικά ως του όφειλαν) συγγράμματα του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Είναι όμως ένα έργο που για μας τουλάχιστον, χωρίς υπερβολή, είναι παγκόσμιας εμβέλειας. Μέσα απ’ αυτό εμείς μάθαμε να κοιτάζουμε και να αντιλαμβανόμαστε την ειδικότητα μας μ’ έναν εντελώς άλλο τρόπο.
Κοντά στον Γιάννη Λομβαρδά η οδοντιατρική έγινε μια συναρπαστική επιστήμη. Κοντά του αγαπήσαμε ακόμα περισσότερο την βιολογία και τις θετικές επιστήμες.
Δεν θα αναφερθούμε στο σημείωμα αυτό στις υπέροχες ανθρώπινες ιδιότητες αυτού του εραστή της επιστήμης και της ζωής: την σεμνότητα, την απλότητα, την φιλομάθεια, την έλλειψη κάθε ανόητης φιλοδοξίας, την ανεπιτήδευτη φύση του. Αυτά οι Ικαριώτες τα ξέρουν. Όμως εμείς όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι που τον γνώρισαν μοιραστήκαμε
μαζί του τις κοινωνικές και πολιτικές του ανησυχίες για έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο χωρίς ανισότητες. Έναν κόσμο που την ύπαρξη και την προοπτική του την είδε με το ίδιο επιστημονικό βλέμμα που είδε και την οδοντιατρική.
Δηλαδή μέσα από αυτό το πρίσμα της εξαιρετικής φιλοσοφικής του συγκρότησης, της ευρύτητας των γνώσεων του και κυρίως μέσα από το πρίσμα της διαλεκτικής και του μαρξιστικού ιστορικού υλισμού.
Το ογκώδες έργο του “Η ύβρις της ανισότητας ” είναι η πληρέστερη ιστορική αναδρομή που έχουμε διαβάσει.
Το τελευταίο βιβλίο που συνέγραψε και δεν πρόλαβε να εκδώσει όσο ήταν στη ζωή, θα είναι μια ακόμα ουσιαστική συνεισφορά στον τομέα της διερεύνησης και εξέλιξης των θρησκειών
Ας είναι ευλογημένος ο τόπος που γεννά τέτοιους ανθρώπους.
Η οικογένεια του, οι συμπατριώτες του, η Ικαρία δικαιούνται να είναι περήφανοι γι’ αυτόν.
Όσο για μας τους μαθητές του, θα είναι πάντα ο μέντορας μας, ο δάσκαλος μας, ο άνθρωπος που θα επισκέπτεται τη σκέψη μας και με τον οποίο θα συνομιλούμε κάθε μέρα, αυτόν με τον οποίο οι δρόμοι μας δεν θα χωρίσουν ποτέ. Είναι τιμητικό για εκείνον που μαζί με εμάς
τον αγάπησαν και τον εκτίμησαν και τόσοι άλλοι άνθρωποι. Όμως το ουσιαστικότερο κριτήριο είναι το επιστημονικό του έργο που τον τοποθετεί στους αθάνατους κι αυτό είναι η μέγιστη τιμή.
Χρυσούλα Γεωργούλα
Μαρίνα Γιώτη
Ευγενία Μπαρούτσου
Μιχάλης Παπαδάκης