Τοποθέτηση της Λαϊκής Συσπείρωσης Βορείου Αιγαίου στην Επιτροπή Ιαματικού Τουρισμού & Τουρισμού Ευεξίας
Σχετικά με όσα ακούστηκαν στην τηλεδιάσκεψη της 11ης Μαΐου και προσπαθώντας να συμβάλουμε στην διαμόρφωση του σχεδίου δράσης που θα εξετάσει η επιτροπή στην επομένη συνεδρίαση, καταθέτουμε ορισμένες παρατηρήσεις και μια πρόταση για το σχέδιο δράσης.
- Σχετικά με όσα ακούστηκαν στην τηλεδιάσκεψη σχετικά με την δυνατότητα χρηματοδότησης των αναγκαίων έργων αναβάθμισης των υποδομών των ιαματικών πηγών. Επισημαίνουμε ότι μέχρι και σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία πρόσκληση σε κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο που να δίνει την δυνατότητα στους φορείς τοπικής διοίκησης (Δήμους η περιφέρειες) να χρηματοδοτηθούν για να προχωρήσουν στα αναγκαία έργα. Η προοπτική που ανοίγουν οι Σ.Δ.Ι.Τ οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ιδιωτικοποίηση και αυτού του τοπικού πόρου και για αυτό πρέπει να αποφευχθούν.
- Σχετικά με την μη υποβολή προτάσεων για την προετοιμασία των δήμων για να αξιοποιήσουν την επόμενη προγραμματική περίοδο (ΕΣΠΑ-κλπ). Όσα ακούστηκαν δεν είναι ακριβή γιατί ο δήμος Ικαρίας την περίοδο 2025-2019 έχει εκπονήσει (Νοέμβριος 2016) την αναγκαία αρχιτεκτονική μελέτη και την μελέτη περιβάλλοντος χώρου για την αναβάθμιση του κτηρίου της Ι.Π «Απόλλων» (εκκρεμούν οι υπόλοιπες αναγκαίες μελέτες Ηλεκτρομηχανολογικά / οικοδομική άδεια, κλπ). Επίσης στην υποβολή προτάσεων μέσω της περιφέρειας στο υπουργείο οικονομικών για την χρηματοδότηση μελετών προετοιμασίας έργων και δράσεων για την επόμενη προγραμματική περίοδο, έχει συμπεριλάβει και την αξιοποίηση των δημοτικών ιαματικών πηγών (Δεκέμβριος 2018). Τέλος στο σχεδιασμό των Ολοκληρωμένων Χωρικών επενδύσεων του Π.Ε.Π Βορείου Αιγαίου έχουν υποβληθεί προτάσεις για την χωροταξική αναβάθμιση του οικισμού των θερμών και του περιβάλλοντος χώρου της Ι.Π Σπηλιάς (Δεκέμβριος 2016), ενώ μετά από πρόταση του δήμου (167/2018 Απόφαση Δ.Σ) έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση 80.000 από το ταμείο παρακαταθηκών & Δανείων σχετικά με την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών για την προαναφερθείσα αναβάθμιση.
- Σχετικά με το θέμα της σφράγισης των λουτροκαταστημάτων λόγο έλλειψης ειδικού σήματος λειτουργίας, επικρατεί δικαίως τον τελευταίο χρόνο έντονη αναστάτωση στην Ικαρία και όχι μόνο. Τόσο σε όσους δραστηριοποιούνται άμεσα η έμμεσα με την λειτουργία τους, αλλά και στους επισκέπτες των ιαματικών πηγών.
Για το θέμα αυτό συνοπτικά επισημαίνουμε τα έξης : Η ουσία του προβλήματος πρέπει να αναζητηθεί στην πολιτική που εφαρμόζεται στην χώρα στον τομέα του θερμαλισμού, τους νόμους που έχουν ψηφίσει διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) τα τελευταία 15 χρόνια, και την αχαρακτήριστη στάση των υπηρεσιών του Υπουργείου τουρισμού. Σήμερα για μια ακόμα φορά κρίνουμε αναγκαίο να υπενθυμίσουμε ορισμένα κρίσιμα στοιχεία του προβλήματος για την Ικαρία. Συνοπτικά αναφέρουμε ότι:
- Οι πηγές μας με γνωμοδότηση του Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου ανακηρύχθηκαν ως Ιαματικές (ΦΕΚ 312/1951 τεύχος 1ο) .
- Τα τελευταία χρόνια το υπουργείο τουρισμού ξεκίνησε την διαδικασία της «αναγνώρισης». Η προηγούμενη διοίκηση του δήμου (ΛΑΣ) ολοκλήρωσε την διαδικασία και κατάθεσε τους αναγκαίους φακέλους που υπαγορεύει η Υ.Α 16655/2006 τον Φεβρουάριο του 2015 παίρνοντας υπόψη και όλες τις τροποποιήσεις.
- Στην συνέχεια λόγω της καθυστέρησης της αρμόδιας επιτροπής να εξετάσει τους φακέλους των πηγών άρχισε η συστηματική όχληση των υπηρεσιών του Υπουργείου τουρισμού ώστε να εξεταστούν οι φάκελοι και να εκδοθεί η σχετική απόφαση της επιτροπής. Ακολούθησε μια ογκωδέστατη αλληλογραφία , και παρέμβαση στο Υπουργείο τουρισμού αντιπροσωπείας του δήμου, και του συλλόγου «Απόλλων», τον Αύγουστο του 2017.
- Ενέργειες που δυστυχώς με ευθύνη του Υπουργείου τουρισμού δεν έχουν οδηγήσει μέχρι και σήμερα στην «αναγνώριση» όλων των ιαματικών πηγών του νησιού, αφού τον Οκτώβριο του 2019 εκδόθηκε απόφαση μόνο για την Ι.Π «Απόλλων». Χαρακτηριστικά αναφέρουμε -για να κατανοηθούν τα εμπόδια που θέτει η επιτροπή στην διαδικασία- ότι έφτασαν στο σημείο να χαρακτηρίζουν «το υπέδαφος της Ικαρίας στο σύνολό του ραδιενεργό». Ο δήμος αν και δεν ήταν δική του η ευθύνη της καθυστέρησης να εξεταστούν οι φάκελοι που κατέθεσε έγκαιρα, προσκόμισε εκ νέου ραδιολογική έκθεση, χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις ώστε να εκδοθεί η απόφαση της αρμόδιας επιτροπής. Ενεργεία που είναι αναγκαία προϋπόθεση για να προχωρήσει ο δήμος στην διαδικασία έκδοσης του ειδικού σήματος λειτουργίας.
- Αυτή η καθυστέρηση σε συνδυασμό με την τροποποίηση της διαδικασίας έκδοσης του ειδικού σήματος λειτουργίας (ΦΕΚ 603Β/ 22.2.18). Οδήγησε τον Αύγουστο του 2018 στο απόγειο την υπόθεση, με την μια υπηρεσία του Υπουργείου Τουρισμού (Τμήμα ειδικών μορφών τουρισμού) να θέτει συνεχώς εμπόδια στην διαδικασία «αναγνώρισης» των ιαματικών πηγών Ικαρίας ως φυσικό ιαματικό πόρο, και μια άλλη υπηρεσία του Υπουργείου (περιφερειακή υπηρεσία τουρισμού Β. Αιγαίου) να εκδίδει απόφαση σφράγισης των λουτροκαταστημάτων γιατί δεν διαθέτουν ειδικό σήμα λειτουργίας. Παραγνωρίζοντας ότι η έκδοσή του προϋποθέτει την «αναγνώριση» των ιαματικών πηγών ως φυσικό ιαματικό πόρο, από την παραπλήσια υπηρεσία της ίδιας διεύθυνσης του ιδίου Υπουργείου. Κατά αυτής της απόφασης σφράγισης έγινε προσφυγή από τον δήμο τον Αύγουστο του 2018, αναβλήθηκε η σφράγιση, εκδικάστηκε η προσφυγή τον Δεκέμβριο του 2018 και κοινοποιήθηκε η απόφαση στον δήμο τον Αύγουστο του 2019 (21/8/2019). Κατά της τροποποίησης απόφασης σφράγισης έγινε εκ νέου προσφυγή μετά από ενημέρωση της νέας δημοτικής αρχής και ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου (91/2019). Ορίστηκε νέα ημερομηνία εξέτασης της προσφυγής, αλλά λόγω της απόρριψης από το πρωτοδικείο Μυτιλήνης της αίτησης αναστολής εκτέλεσης της σφράγισης, η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου τουρισμού προχώρησε στην σφράγιση. Αφού οι πηγές σφραγίστηκαν το Φθινόπωρο του 2019 πλήττοντας οικονομικά και τον Δήμο Ικαρίας αλλά και δεκάδες επαγγελματίες και εργαζόμενους , εκδόθηκε απόφαση αναγνώρισης για την Ι.Π «Απόλλων», και κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2020 φάκελος για την έκδοση του ειδικού σήματος λειτουργίας.
Αυτή είναι εν συντομία η διαδρομή της υπόθεσης «νομιμοποίησης» της λειτουργίας των ιαματικών πηγών Ικαρίας.
Σε όσους μπορεί να πιστεύουν ότι η ευθύνη για αυτή την εξέλιξη βαραίνει τον δήμο Ικαρίας, καλό θα ήταν να αναρωτηθούν:
- Για ποιους λόγους τεθήκαν εμπόδια στην διαδικασία της αναγνώρισης, που δεν τέθηκαν σε κανένα άλλο δήμο.
- Με πια κριτήρια εξετάστηκαν οι φάκελοι που εγκρίθηκαν μέχρι σήμερα ;
- Είναι θεμιτό να εξετάζονται φάκελοι με διαφορετικό τρόπο, ενώ κατατεθήκαν το ίδιο χρονικό διάστημα;
- Υπάρχουν άλλες ιαματικές πηγές στη χώρα μας που είναι «ραδιενεργές» και «αναγνωρίστηκαν»;
- Τι σημαίνει και πόσο βοηθά να κάνουμε συνέχεια αναλύσεις στο νερό, μόνο και μόνο επειδή η επιτροπή δεν τις εξέτασε έγκαιρα; (όλα αυτά όταν μέχρι σήμερα έχουν «Αναγνωριστεί» οι μισές από τις 124 ιαματικές πηγές της χωράς) σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει ο Σ.Δ.Ι.Π.Ε.
- Πόσο ανθηρός είναι ο «ιαματικός τουρισμός» στη χώρα μας για να έχει αυτή την αντιμετώπιση η προσπάθεια του δήμου μας ;
- Γιατί την τελευταία 10ετια αρκετά λουτροκαταστήματα σε όλη τη χώρα ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος (Δημοτικά, ΕΤΑΔ, ιδιωτικά, κλπ), έχουν τεθεί έκτος λειτουργίας (82 Λουτρικές Μονάδες λειτουργούσαν το 2009 και σήμερα λειτουργούν κάτω από 40, σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει το Ε.Κ.Κ.Ε) ενώ μόνο 10 έχουν ειδικό σήμα λειτουργίας ; (σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει ο Σ.Δ.Ι.Π.Ε το 2019).
Από όλα αυτά που προαναφέρθηκαν εύκολα καταλαβαίνει κάποιος ότι το μόνο αποτέλεσμα που έχουν, είναι να κρατούν δέσμιο τον δήμο Ικαρίας και όχι μόνο σε ένα σχεδιασμό που η εφαρμοζόμενη πολιτική στο χώρο του θερμαλισμού οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ιδιωτικοποίηση των ιαματικών πηγών. Αφού εκεί οδηγεί η νομοθεσία (Ν.3498/2006-Υ.Α 2704/2018- Ν. 4602/2019), οι κατευθύνσεις των χρηματοδοτικών εργαλείων (ΕΣΠΑ, κλπ), η αντιμετώπιση των δικαστικών άρχων (απόφαση πρωτοδικείου Μυτιλήνης), εμποδίζοντας την πρόοδο που έχουμε ανάγκη στη μικρή τοπική μας κοινωνία.
Σε ότι αφορά την αντιμετώπιση του θέματος της σφράγισης των λουτροκαταστημάτων προτείνουμε την οργάνωση παράστασης διαμαρτυρίας στο Υπουργείο τουρισμού για την απεμπλοκή της υπόθεσης διεκδικώντας άμεσα την αναστολή του κλεισίματος των πηγών μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αναγνώρισης και κατάθεσης του φάκελου για το ειδικό σήμα λειτουργίας, με δεδομένο ότι η ευθύνη υπάρχει κυρίως στην πλευρά του Υπουργείου Τουρισμού που δεν ολοκλήρωσε έγκαιρα την διαδικασία με αποτέλεσμα να ζητούνται διαρκώς τα ίδια πιστοποιητικά.
Κυρίες & κύριοι συνάδελφοι , ως δημοτική αρχή μαζί με άλλους φορείς στην Ικαρία, προσπαθήσαμε τα προηγούμενα χρόνια να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο αρχών και να διεκδικήσουμε την αξιοποίηση που δικαιούνται οι ιαματικές πηγές του νησιού. Σε αυτή την κατεύθυνση ο Δήμος Ικαρίας προσπαθώντας να συμβάλει στο εγχείρημα ανάλογα με τις δυνάμεις του, διοργάνωσε ένα συνέδριο με αντικείμενο τα «Ιαματικά νερά και τον κοινωνικό θερμαλισμό», έτσι ώστε από κοινού (με όσους συμφωνούν σε αυτή την κατεύθυνση) να προσπαθήσουμε να θέσουμε σε κίνηση ενέργειες και δράσεις για την πρόοδο του κοινωνικού θερμαλισμού στην χώρα μας.
Σε ότι μας αφορά προσπαθούμε η όποια «ανάπτυξη» στην υπόθεση των ιαματικών πηγών να συμβάλει στην ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, ενεργοποίηση και παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα με στόχο η λουτροθεραπεία να είναι κοινωνικό αγαθό, να παρέχεται δωρεάν από το κράτος σε όσους την έχουν ανάγκη. Με βάση τα συμπεράσματα του συνεδρίου που διοργάνωσε ο δήμος (τα οποία κοινοποιήθηκαν στους εμπλεκόμενους φορείς) επαναφέρουμε σε όλους τους φορείς που ασχολούνται με το θέμα, (είτε έχουν στην περιουσία τους, είτε διαχειρίζονται ιαματικές πηγές) το εξής πλαίσιο διεκδικήσεων :
- Να αναπτυχθούν σύγχρονες υποδομές με ευθύνη και χρηματοδότηση του κράτους όπου υπάρχουν λουτροπηγές στην χώρα. Ώστε να διασφαλιστεί η λειτουργία των λουτροπηγών όλο το χρόνο.
- Να γίνουν μόνιμες προσλήψεις επαρκούς αριθμού προσωπικού όλων των ειδικοτήτων για τη λειτουργία των ιαματικών λουτρών και τις ανάγκες των λουομένων.
- Καμία παραχώρηση των ιαματικών πηγών στους περίφημους «Επενδυτές».
- Άμεση τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου πιστοποίησης των ιαματικών πηγών της χώρας.
- Αξιοποίηση των ιαματικών λουτρών τόσο για θεραπεία όσο και για πρόληψη (ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους).
- Επαναφορά των επιδομάτων λουτροθεραπείας, τουλάχιστον στο επίπεδο του 2011. Να χορηγούνται όσες λούσεις απαιτούνται, με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια για τη βελτίωση της υγείας και την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Πλήρης κάλυψη, του κόστους μεταφοράς, διαμονής και σίτισης.
- Επανένταξη στο επίδομα λουτροθεραπείας όλων των ασθενειών που έχουν περικοπεί τα προηγούμενα χρόνια.
- Να εξασφαλίσουν οι δήμοι των νησιών του βορείου Αιγαίου (είτε με διεκδίκηση από το κράτος είτε με την μορφή μίσθωσης ) τα γεωθερμικά πεδία που περιβάλουν τις Ιαματικές πήγες. Ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που δημιουργεί το νομοθετικό κενό οριοθέτησης ζωνών προστασίας των πηγών και να αποφευχθεί ο κίνδυνος η «αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων» από επίδοξους επενδυτές να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην λειτουργιά των λουτροκαταστημάτων αλλά και συνολικά στην αξιοποίηση των ιαματικών πηγών για την πρόοδο του κοινωνικού θερμαλισμού
Αγαπητοί συνάδελφοι. Κλείνοντας καλούμε την επιτροπή να εισηγηθεί σε όλους τους συναρμόδιους φορείς, αν όντος πιστεύουν όπως δηλώνουν ανά τακτά διαστήματα ότι οι Ιαματικές πηγές «έχουν μεγάλες δυνατότητες και προοπτικές ανάπτυξης». Τότε να υποστηρίξουν την πρόταση του για την δημιουργία ενός συγχρόνου υδροθεραπευτηρίου στα Θέρμα, και να καθορίσουν τον τρόπο που θα υποστηρίξουν με συγκεκριμένες ενέργειες την χρηματοδότηση της τόσο αναγκαίας αυτής υποδομής. Έτσι ώστε να ανατρέψουμε την φθίνουσα πορεία των τελευταίων χρόνων, και να δώσουν οι Ιαματικές πηγές μια έστω ανάσα στην βαλλόμενη τοπική οικονομία.
Για αυτό χρειάζεται η εμπράγματη υποστήριξη (με έκδοση πρόσκλησης στο ΕΣΠΑ που δεν θα αποκλείει τους δήμους ως δικαιούχους) τόσο της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου όσο και των Υπουργείων Οικονομίας /Ανάπτυξης & Τουρισμού, – κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει πράξη- στην χρηματοδότηση και την υλοποίηση αυτής της παρέμβασης. Παρέμβασης που θα δώσει την δυνατότητα στην Ικαρία και τα άλλα νησιά του βορείου Αιγαίου που έχουν ιαματικές πηγές να διεκδικήσουν με αξιώσεις την παρουσία τους τα επόμενα χρόνια στον χάρτη των ιαματικών λουτροπόλεων, και στην διαμόρφωση των συνθηκών εκείνων που θα επιτρέψουν να παραταθεί η λειτουργία των Ιαματικών πηγών σε δωδεκάμηνη βάση. Διαφορετικά οι οποιεσδήποτε εξαγγελίες για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, είναι κενό γράμμα.
Για την Λαϊκή Συσπείρωση Βορείου Αιγαίου
Σ. Σταμούλος
