Φούρνοι: SOS για δάσος μαύρων κοραλλιών – Σπάνιος «θησαυρός» στο έλεος της παράνομης αλιείας
Σήμα κινδύνου εκπέμπει το Αρχιπέλαγος, Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας, για τα παγκόσμιας περιβαλλοντικής σημασίας, αλλά και μοναδικής ομορφιάς κοραλλιγενή οικοσυστήματα που βρίσκονται στα βαθιά νερά του Αιγαίου, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων. Η παράνομη αλιεία απειλεί με αφανισμό δάση -μαύρων, και όχι μόνο- κοραλλιών προτού ακόμη τα ανακαλύψουμε…
«Νομοθεσία υπάρχει αλλά δεν εφαρμόζεται, κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στα δικά μας νερά, αλλά και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο», σημειώνει η Υδροβιολόγος, τονίζοντας παράλληλα ότι τα επίπεδα προστασίας είναι και πολλά και ποικίλα
Η Αναστασία Μήλιου, Υδροβιολόγος Διευθύντρια έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», και Πρέσβειρα της Ελλάδας στην Ε.Ε. σε Θέματα Αειφόρου Θαλάσσιας Πολιτικής επεσήμανε το πρόβλημα κατά τη συμμετοχή της στο συνέδριο «Κλιματική ανθεκτικότητα και Τοπική Κοινωνία», που διεξήχθη στα τέλη Ιουνίου, μόλις την περασμένη εβδομάδα, στην Αλεξανδρούπολη. Το συνέδριο αποτέλεσε πρωτοβουλία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και έγινε πράξη χάρη στο Ίδρυμα Ευγενίδου και τον Πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής Λεωνίδα Δημητριάδη – Ευγενίδη. Το συνέδριο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 21, με συμπαραστάτες το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, τον δήμο Αλεξανδρούπολης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο.
«Στις ελληνικές θάλασσες μεγάλο μέρος αυτών έχουν ήδη καταστραφεί από τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία, ενώ όσα επιβιώνουν, δεδομένου ότι είναι άγνωστη η θέση τους, κινδυνεύουν με μη αναστρέψιμη καταστροφή πριν καν ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν», εξηγεί στο NB Daily η Αναστασία Μήλιου, Υδροβιολόγος Διευθύντρια έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», και Πρέσβειρα της Ελλάδας στην Ε.Ε. σε Θέματα Αειφόρου Θαλάσσιας Πολιτικής. «Ακόμη και ενδιάμεσα στις βαθιές καταδύσεις του προηγούμενου διαστήματος, εντοπίσαμε πρόσφατα σημάδια καταστροφής. Προκλήθηκαν από παράνομα περάσματα κατά τη διάρκεια της νύχτας, από βαριές σιδερένιες πόρτες μηχανοτρατών που σέρνονται πολύ κοντά σε κοράλλια ηλικίας χιλιάδων ετών. Αυτά τα ευάλωτα οικοσυστήματα κινδυνεύουν κάθε στιγμή με μη-αναστρέψιμη καταστροφή».
«Νομοθεσία υπάρχει αλλά δεν εφαρμόζεται, κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στα δικά μας νερά, αλλά και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο», σημειώνει η Υδροβιολόγος, τονίζοντας παράλληλα ότι τα επίπεδα προστασίας είναι και πολλά και ποικίλα. Η ίδια δε δίστασε να σημειώσει στο συνέδριο της Θράκης ότι παράνομα ψαρεύουν και τουρκικά σκάφη.
Το Αρχιπέλαγος και διεθνείς επιστημονικοί συνεργάτες του καταβάλλουν προσπάθεια τα τελευταία τρία χρόνια, με στόχο να ληφθούν επείγοντα μέτρα για την προστασία των κοραλλιών. Η κ. Μήλιου τονίζει ότι «η ομάδα εστιάζει στη λεπτομερή χαρτογράφηση αυτών των άγνωστων οικοσυστημάτων σε πλείστες όσες περιοχές των ελληνικών θαλασσών. Η δράση αυτή συνεχίζεται αδιάλειπτα παρά τις τεχνικές δυσκολίες της έρευνας στα μεγάλα βάθη, τα έντονα θαλάσσια ρεύματα και τις συχνά αντίξοες καιρικές συνθήκες».
Με εμπειρία έρευνας στα βαθιά νερά ωκεανών του πλανήτη, από την Αρκτική και τις Κανάριες νήσους ως την Καραϊβική, οι Γάλλοι επικεντρώνονται τώρα στη Μεσόγειο και τους Φούρνους
Κοινή δράση με τον γαλλικό UNDER THE POLE
Το σύμπλεγμα των Φούρνων κατατάσσεται στις περιοχές παγκόσμιας περιβαλλοντικής σημασίας, δεδομένου ότι κοραλλιγενείς οικότοποι με τόσο υψηλή βιοποικιλότητα, καλή οικολογική κατάσταση και τόσο μεγάλη έκταση είναι εξαιρετικά σπάνιοι στη Μεσόγειο.
Υψηλές προσδοκίες γεννά, έπειτα από πολύμηνη προετοιμασία, η κοινή δράση με τον γαλλικό φορέα UNDER THE POLE. Με εμπειρία έρευνας στα βαθιά νερά ωκεανών του πλανήτη, από την Αρκτική και τις Κανάριες νήσους ως την Καραϊβική, οι Γάλλοι επικεντρώνονται τώρα στη Μεσόγειο και τους Φούρνους.
Βαθυδύτες, οκτώ τον αριθμό, εξειδικευμένοι σε επιστημονικές καταδύσεις, συνοδευόμενοι από επαγγελματίες φωτογράφους και κινηματογραφιστές, με ταυτόχρονη παρουσία κινηματογραφικού συνεργείου από το CNN, καταδύονται καθημερινά σε βάθη που ξεπερνούν τα 100 μέτρα. Στόχος είναι οι δειγματοληψίες και εξειδικευμένες μετρήσεις σε συγκεκριμένους υφάλους της περιοχής, τους οποίους έχει ήδη χαρτογραφήσει και αποτυπώσει το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος.
«Κοινός μας στόχος είναι να αξιοποιήσουμε νέες τεχνολογίες για να καλύψουμε πολλά από τα μεγάλα κενά γνώσης για αυτά τα άγνωστα και σημαντικά οικοσυστήματα, που από τύχη κατάφεραν να επιβιώσουν έως σήμερα στις ελληνικές θάλασσες, ελλείψει οποιουδήποτε ουσιαστικού πλαισίου προστασίας», αναφέρει η κ. Μήλιου. «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της αλόγιστης και καταστροφικής ανθρώπινης δραστηριότητας».
Έπειτα από τις δειγματοληψίες, αναμένεται να ακολουθήσουν εξειδικευμένες αναλύσεις στα εργαστήρια των National Centre for Scientific Research (CNRS, France), University of Essex (UK), Centre for Island Research and Environmental Observatory (CRIOBE), University of Las Palmas de Gran Canaria (Spain) και University of Washington (USA).
Οι αναλύσεις περιλαμβάνουν – μεταξύ άλλων – το λεγόμενο περιβαλλοντικό DNA (eDNA), ανάλυση των ρευμάτων και του υποβρύχιου ηχοτοπίου, λεπτομερή ανάλυση βιοποικιλότητας και θνησιμότητας ειδών, καθώς και των επιπτώσεων που προκαλούνται από την αλιεία και λοιπές ανθρωπογενείς πιέσεις.
Συνοδοιπόροι οι ψαράδες και οι τοπικές αρχές
Ανεκτίμητη είναι η συμβολή των παράκτιων αλιέων και του Δήμου Φούρνων – Κορσεών, εκτιμά η κ. Μήλιου, επισημαίνοντας την 20ετή πια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης – συνεργασίας – ανταλλαγής πληροφοριών που έχει αναπτυχθεί. Και εξηγεί: «Στη μεγάλη προσπάθεια ανάδειξης και προστασίας αυτών των άγνωστων αλλά και ιδιαίτερα σημαντικών οικοσυστημάτων, η στενή συνεργασία με την τοπική κοινωνία είναι βασική προϋπόθεση. Άλλωστε οι παράκτιοι αλιείς του νησιού είναι αυτοί που μας έδωσαν τις πρώτες ενδείξεις για τις περιοχές όπου επιβιώνουν οι κοραλλιγενείς οικότοποι, και έκτοτε συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα στάδια αυτής της μεγάλης προσπάθειας μαζί με τις δημοτικές αρχές του νησιού».
Οι Κοραλλιγενείς Οικότοποι, που συναντώνται από τα 70 ως τα 250 μέτρα βάθος στις ελληνικές θάλασσες, αποτελούν κάποια από τα πιο σύνθετα, βιοποικίλα και πιο παραγωγικά οικοσυστήματα της Μεσογείου, αλλά και τα πιο άγνωστα
Οι Κοραλλιγενείς Οικότοποι (προσοχή, όχι κοραλλιογενείς, αναφέρει η Υδροβιολόγος), που συναντώνται από τα 70 ως τα 250 μέτρα βάθος στις ελληνικές θάλασσες, αποτελούν κάποια από τα πιο σύνθετα, βιοποικίλα και πιο παραγωγικά οικοσυστήματα της Μεσογείου, αλλά και τα πιο άγνωστα. Αν και ο ρυθμός ανάπτυξής τους είναι ιδιαίτερα αργός (λίγα χιλιοστά ανά έτος), έχουν εντούτοις καταγραφεί εκτεταμένες αποικίες κοραλλιών, ηλικίας πολλών χιλιάδων ετών.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Νομική Βιβλιοθήκη – Daily στις 4 Ιουλίου 2024.
