Ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Χριστού Ραχών Μάριος Τσαντίρης μιλά για το έθιμο του Μνημόσυνου
Στην Ικαρία ταξίδεψε η καθημερινή τηλεοπτική εκπομπή του ΣΚΑΪ «Όπου Υπάρχει Ελλάδα» τη Μεγάλη Δευτέρα 14 Απριλίου, με την κάμερα και τη ρεπόρτερ Γεωργία Μαυρουδή να καταγράφουν τον παλμό των πασχαλινών παραδόσεων του νησιού.
Καλεσμένος στην εκπομπή και συνομιλητής της ήταν ο Μάριος Τσαντίρης, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Χριστού Ραχών, ο οποίος μετέφερε στους τηλεθεατές το βάθος και τη σημασία του Μνημόσυνου, ενός εθίμου που επιβιώνει ακέραιο στον χρόνο.
Το συγκεκριμένο έθιμο σήμερα πραγματοποιείται ανελλιπώς σε πολλά χωριά του νησιού, όπου την Κυριακή Πάσχα, ή σε κάποιες περιπτώσεις τη Δευτέρα του Πάσχα, οι κάτοικοι και οι επισκέπτες συγκεντρώνονται μετά τα Αντίλαμπρα στις αίθουσες των πολιτιστικών συλλόγων και τρώνε όλοι μαζί στη μνήμη των νεκρών τους. Εκεί προσφέρεται βραστή γίδα, γνωστή ως «πρόθεση», την οποία έχει προηγουμένως ευλογήσει ο ιερέας του χωριού. Η «πρόθεση», όπως και στα παραδοσιακά πανηγύρια, συνοδεύεται συνήθως από ψωμί και κρασί.
Το κρέας, το ψωμί, το κρασί και ό,τι άλλο προσφέρεται κατά τη διάρκεια του Μνημόσυνου, συγκεντρώνεται από τους διοργανωτές τις προηγούμενες ημέρες από προσφορές των χωριανών στη μνήμη των αγαπημένων τους προσώπων. Κάθε οικογένεια συνεισφέρει ό,τι και όσο μπορεί από κρέας, ψωμί, κρασί κ.λπ. ή και χρήματα για την αγορά των απαραίτητων ειδών.
Οι διοργανωτές, που συνήθως είναι η εκκλησιαστική επιτροπή ή ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος, αφού συγκεντρώσουν το κρέας που προσφέρουν οι χωριανοί, το βράζουν και στη συνέχεια το ζυγίζουν ώστε να μοιραστεί ισόποσα σε όλους τους παρευρισκομένους αφού πρώτα το ευλογήσει ο ιερέας για να «συγχωρεθούν τα πεθαμένα».
Παλαιότερα στο αντάμωμα αυτό γινόταν χωρίς μουσική, ενώ τα τελευταία χρόνια το φαγοπότι συνοδεύεται και από ζωντανή μουσική.
Το έθιμο ξεκίνησε από την ανάγκη αλληλοϋποστήριξης και αλληλοβοήθειας των κατοίκων όταν, παλαιότερα, πολλοί στερούνταν τα βασικά για το πασχαλινό τραπέζι και έτσι φρόντιζαν οι συγχωριανοί τους και γι’ αυτούς. Όλοι έχουν θέση στο τραπέζι, και αυτοί που έχουν και αυτοί που δεν έχουν και μόνο όποιος μπορεί προσφέρει.
Το Μνημόσυνο δεν είναι μόνο ένα κοινό γεύμα. Είναι ένας βαθύτατος θεσμός κοινοτικής συνύπαρξης, που έχει τις ρίζες του στις Αγάπες των πρωτοχριστιανικών χρόνων και στο παρελθόν λειτουργούσε ως μέρα συμφιλίωσης μεταξύ των κατοίκων, μια συμβολική επανεκκίνηση της κοινωνικής συνοχής μετά την περίοδο της νηστείας και της Ανάστασης.
Η εκπομπή «Όπου Υπάρχει Ελλάδα», με τους Ευλαμπία Ρέβη και Γιώργο Κουρδή, αναδεικνύει καθημερινά τις άγνωστες πλευρές της ελληνικής περιφέρειας, τις παραδόσεις που επιμένουν και ενώνουν και τους ανθρώπους που τις κρατούν ζωντανές.
