Η πρόσφατη τραγωδία του θανάτου του 20χρονου φοιτητή Βαγγέλη Γιακουμάκη αναδεικνύει με τον πιο τραγικό τρόπο τις θλιβερές συνέπειες του Εκφοβισμού και την ανάγκη διαρκούς και αποτελεσματικής συνεργασίας της Πολιτείας, της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά και των πιστοποιημένων φορέων και οργανισμών που εργάζονται καθημερινά εντός κι εκτός των σχολικών κοινοτήτων.
Δεν είναι, όμως, η μόνη περίπτωση αυτοκτονίας! Υπάρχουν και πολλά περιστατικά εφήβων που δεν είδαν ποτέ τα φώτα της δημοσιότητας.
Δυστυχώς το φαινόμενο του εκφοβισμού δεν είναι πρωτόγνωρο στη χώρα μας. Φυσικά και δεν περιορίζεται στην Ελλάδα. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει ένα μεγάλο αριθμό παιδιών και ενηλίκων. Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα για τον εκφοβισμό που συντόνισε «Το Χαμόγελο του Παιδιού» 1 στα 3 παιδιά στην Ελλάδα έχουν βιώσει εμπειρία εκφοβισμού. (http://www.e-abc.eu/files/1/PDF/Research/School_Bullying_Greek.pdf)
Το τραγικό περιστατικό στα Ιωάννινα έρχεται να ενισχύσει την άποψη – απάντηση σε όλους όσοι ισχυρίζονται ότι ο εκφοβισμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση ανάμεσα σε παιδιά και νέους που πάντα συνέβαινε. Αντίθετα ο εκφοβισμός (όπως μαρτυρούν επιστημονικά κείμενα) είναι ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς συνδέεται με προβλήματα προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένων της διαταραγμένης ψυχικής υγείας, την μακροπρόθεσμη εμφάνιση βίαιης συμπεριφοράς και θεωρείται αιτία για απόπειρα αυτοκτονίας, φαινόμενο γνωστό διεθνώς ως «bullycide».
Η συζήτηση γύρω από τον σχολικό εκφοβισμό εγείρει πολλά ερωτήματα. Το πρώτο είναι ΓΙΑΤΙ;
Η πανευρωπαϊκή έρευνα έδειξε ότι η αδυναμία ενός παιδιού να αμυνθεί είναι ο βασικότερος παράγοντας θυματοποίησης (ποσοστό 57,03% των ερωτηθέντων μαθητών και μαθητριών), ενώ ως λόγοι θυματοποίησης ακολουθούν η ευαισθησία και η εθνικότητα (44,6% και 44,34% αντίστοιχα).
Η συζήτηση μπορεί να συνεχιστεί με ερωτήματα πώς, που και υπό ποιες συνθήκες. Όλα αυτά τα ερωτήματα παραμένουν πολλά χρόνια σαν ερωτήματα και τονίζουν την αδυναμία να διαχειριστούμε ως χώρα ένα υπαρκτό φαινόμενο το οποίο οδηγεί σε αυτοκτονία νέους και νέες, ενώ αντίθετα το υποτιμούμε λέγοντας «πολύ κακό για το τίποτα». Θεωρούμε ότι είναι πλέον μια ξεπερασμένη αντίληψη και το ενδιαφέρον είναι να μη σταθούμε στη θλίψη και στην αδράνεια, αλλά να σταθούμε απέναντι σε ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί τα παιδιά μας.
Η σύγχρονη παγκόσμια επιστημονική άποψη τονίζει ότι τα παιδιά πρέπει να ενημερώνονται με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία τους για τα δικαιώματά τους, να εκπαιδεύονται στο να αναφέρουν άμεσα σε γονείς και εκπαιδευτικούς οποιαδήποτε πράξη τα υποτιμά και τα υποβαθμίζει, να μαθαίνουν ότι η σιωπή δεν είναι ποτέ λύση και ότι μυστικά που μας κάνουν να ντρεπόμαστε, να φοβόμαστε και να μην μπορούμε να κοιμηθούμε τα βράδια δεν υπάρχουν.
«Το Χαμόγελο του Παιδιού» έχοντας την προεδρία και το συντονισμό του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (http://www.antibullying.eu) έχει αναπτύξει δράσεις και εργαλεία προς την παραπάνω κατεύθυνση, πραγματοποιώντας καθημερινά παρεμβάσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης στη σχολική κοινότητα και δράσεις αντιμετώπισης και διαχείρισης του φαινομένου μέσα από την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, αλλά και τις κινητές μονάδες ψυχικής υγείας που έχει θέσει στη διάθεση της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Πρόσφατα μάλιστα ιδρύθηκε το Κέντρο Ημέρας «Το Σπίτι του Παιδιού», το οποίο αποτελεί το 1ο εξειδικευμένο κέντρο αντιμετώπισης φαινομένων κακοποίησης, αλλά και εκφοβισμού. Η διεπιστημονική ομάδα του Κέντρου Ημέρας, (ψυχίατρος, παιδοψυχίατροι, παιδοψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, κοινωνικοί λειτουργοί, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές σε συνεργασία με τους επαγγελματίες ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς της Γραμμής για τα παιδιά 1056) αναλαμβάνει τη σφαιρική και ολόπλευρη διαγνωστική αξιολόγηση και θεραπευτική προσπέλαση των πολύπλοκων διαταραχών που τα παιδιά – θύματα αντιμετωπίζουν.
Παράλληλα, το YouSmile, η δράση των μαθητών-εθελοντών του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» πραγματοποιεί διαδικτυακές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές από εφήβους που υψώνουν τη φωνή τους ενάντια στο Σχολικό Εκφοβισμό.
Στόχος και επιθυμία είναι να μην ξαναζήσει καμία οικογένεια αλλά και ολόκληρη η κοινωνία αντίστοιχα τραγικά γεγονότα.
Στην περίπτωση του Άλεξ, η κοινωνία και οι φορείς κινητοποιήθηκαν και αναπτύχθηκαν μηχανισμοί για την επιτυχημένη αντιμετώπιση καταστάσεων εξαφάνισης και αρπαγής.
«Το Χαμόγελο του Παιδιού» εκπαιδεύτηκε και ανέπτυξε το μηχανισμό «Amber Alert Hellas», ο οποίος θεωρείται πρότυπο για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού Amber Alert. Η Ελλάδα με «Το Χαμόγελο του Παιδιού» είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που λειτούργησε την «116000 Ευρωπαϊκή Γραμμή για τα εξαφανισμένα παιδιά». Η εξαφάνιση ενός παιδιού στάθηκε αφορμή για να αλλάξει τα μέχρι τότε δεδομένα.
Η ώρα για οργανωμένη κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση για το φαινόμενο του εκφοβισμού έχει από καιρό φτάσει. Φτάνει να το καταλάβουμε όλοι….
Το bullying είναι υπόθεση της Σχολικής Κοινότητας που πρέπει να περιχαρακωθεί και να ενισχυθούν οι εκπαιδευτικοί με γνώσεις και εργαλεία. Είναι υπόθεση όλων μας για να μην έχουμε παιδιά και νέους ανθρώπους που καταστρέφονται ψυχικά!
