«Μαρτάκια», «Χελιδονίσματα» και το γνωστό «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης…»
Με την έλευση του Μαρτίου, ένα από τα πιο γνωστά έθιμα της ελληνικής παράδοσης κάνει την εμφάνισή του: το «Μαρτάκι» ή «Μάρτης», το βραχιολάκι από κόκκινη και λευκή κλωστή που φορούν μικροί και μεγάλοι στον καρπό του χεριού τους.
Σύμφωνα με το έθιμο, το βραχιολάκι αυτό προστατεύει από τον ήλιο της άνοιξης, για να μην καεί το δέρμα από τις πρώτες αχτίδες. Το έθιμο έχει ρίζες στην αρχαιότητα και συνεχίζεται αδιάκοπα μέχρι σήμερα σε όλη την Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Το βραχιολάκι του Μάρτη παραμένει δεμένο στον καρπό όλο τον μήνα ή μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα χελιδόνια, όπου τότε το αφήνουν πάνω σε κάποιο δέντρο ή άλλο εμφανές σημείο για να το πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Ο Μάρτης, όμως, φέρνει και άλλα παραδοσιακά έθιμα. Σε πολλές περιοχές και κυρίως στη Μακεδονία, την 1η Μαρτίου τα παιδιά γυρνούν στις γειτονιές κρατώντας χελιδόνια από χαρτί ή ξύλο και τραγουδούν τα «Χελιδονίσματα», καλωσορίζοντας την άνοιξη. Σε κάποιες περιοχές μάλιστα, τα παιδιά κρατούν και μοιράζουν στον κόσμο τα ερυθρόλευκα βραχιολάκια του Μάρτη.
Ο Μάρτιος, όμως, είναι και ο μήνας των έντονων καιρικών εναλλαγών, με το γνωστό ρητό «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης…», που προειδοποιεί για τις απότομες ψυχρές αλλαγές του καιρού και ενώ έχουν εξαντληθεί πια μετά τον χειμώνα τα αποθέματα σε καυσόξυλα ξύλα.
Παρ’ όλα αυτά ο Μάρτιος θεωρείται ο καταλληλότερος μήνας για φύτεμα δένδρων και γι’ αυτό ονομάζεται και Φυτευτής, ενώ λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού αποκαλείται και Βαγγελιώτης.
Χαρακτηριστική είναι και η παροιμία «από Μαρτιού καλοκαιριά, κι απ’ Αύγουστο χειμώνας». Ο Μάρτιος περιλαμβάνει επίσης και το κύριο μέρος της νηστείας της μεγάλης τεσσαρακοστής, γι’ αυτό και λέγεται το «Δεν λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή».
Καλό μήνα!
