Διευκολύνεται η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία όλων των Ελλήνων πολιτών
Με τον ν. 5083/2024 καθιερώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η επιστολική ψήφος ως μέσο διευκόλυνσης της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκλογέων για τις ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα, καταργώντας όλα τα πρακτικά εμπόδια στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος των Ελλήνων πολιτών όπου και αν βρίσκονται.
Η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου αφορά όλους τους Έλληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με επιστολική ψήφο είτε ζουν στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Δεν υπάρχουν κριτήρια που περιορίζουν τη δυνατότητα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος Ελλήνων πολιτών μέσω επιστολικής ψήφου.
Με την επιστολική ψήφο εκσυγχρονίζεται ο τρόπος άσκησης του εκλογικού δικαιώματος διασφαλίζοντας τις βασικές συνταγματικές αρχές της αμεσότητας, καθολικότητας και μυστικότητας της ψήφου. Δίνεται η δυνατότητα στους Έλληνες πολίτες να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία τους στο εκλογικό κέντρο στο οποίο είναι εγγεγραμμένοι. Οι εκλογείς εξοικονομούν χρόνο και χρήματα και διευκολύνεται η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία όλων των Ελλήνων πολιτών και ιδιαιτέρως των ηλικιωμένων συμπολιτών μας, των εποχικά εργαζόμενων, των ατόμων με αναπηρία, και των φοιτητών και μαθητών εν μέσω εξεταστικής περιόδου.
Στις χώρες του εξωτερικού, εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν θα συσταθούν εκλογικά τμήματα. Οι Έλληνες και Ελληνίδες εκλογείς που κατοικούν μόνιμα ή διαμένουν προσωρινά σε χώρα του εξωτερικού έχουν τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυμούν, να αιτηθούν την εγγραφή τους στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου και να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα από τον τόπο διαμονής τους.
Οι Έλληνες και Ελληνίδες εκλογείς που κατοικούν εντός της χώρας, θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα σε εκλογικά τμήματα ή πλέον, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να αιτηθούν την εγγραφή τους στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου και να ψηφίσουν χωρίς να χρειάζεται να προσέλθουν σε κάποιο εκλογικό τμήμα.
Η αίτηση του κάθε ενδιαφερόμενου πολίτη για την εγγραφή ή τη μεταβολή των προσωπικών στοιχείων επικοινωνίας (λ.χ. διεύθυνση κατοικίας, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.λπ. ) ή τη διαγραφή από τους εν λόγω καταλόγους μπορεί να γίνεται οποτεδήποτε και οριστικοποιείται αμέσως αλλά εν όψει εκλογών (ευρωεκλογών ή εθνικού δημοψηφίσματος) η ενσωμάτωση αιτήσεων και λοιπών μεταβολών στον βασικό εκλογικό κατάλογο επιτρέπεται έως και σαράντα (40) ημέρες πριν από τη διενέργεια της ψηφοφορίας.
Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο διέπεται από τις διατάξεις του Γ΄ Κεφαλαίου του ν. 5083/2024, οι οποίες ισχύουν αποκλειστικά για τις εκλογές για την ανάδειξη εκπροσώπων της χώρας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς και για τη διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος. Ωστόσο, στην περίπτωση διενέργειας ευρωεκλογών ή εθνικού δημοψηφίσματος ταυτόχρονα με βουλευτικές εκλογές, δεν εφαρμόζονται οι εν λόγω διατάξεις, αλλά οι διατάξεις του ν. 4648/2019 (Α΄ 205), όπως ισχύει, σύμφωνα με τις οποίες το εκλογικό δικαίωμα ασκείται αποκλειστικά στα εκλογικά τμήματα που συστήνονται εντός ή εκτός της ελληνικής Επικράτειας.
Η διαδικασία εγγραφής στους ειδικούς καταλόγους
Οι ενδιαφερόμενοι εκλογείς μπορούν να εγγράφονται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής του υπουργείου Εσωτερικών έως τις 29 Απριλίου 2024 προκειμένου να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα μέσω επιστολικής ψήφου στις προσεχείς εκλογές της 9ης Ιουνίου.
Στη συνέχεια παραλαμβάνουν το εκλογικό υλικό στη διεύθυνση που έχουν δηλώσει. Ψηφίζουν και αποστέλλουν τον φάκελό τους στην προσυμπληρωμένη διεύθυνση. Οι φάκελοι πρέπει να φτάσουν στα κέντρα διαλογής έως τις 5.00 το απόγευμα ώρα Ελλάδας της παραμονής των ευρωεκλογών, δηλαδή στις 8 Ιουνίου 2024, προκειμένου να προσμετρηθούν στο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, διαφορετικά επιστρέφονται, χωρίς να ανοιχθούν, στον αποστολέα.
Ο εκλογέας του εσωτερικού μπορεί να συνδεθεί στην εφαρμογή epistoliki.ypes.gov.gr κάνοντας χρήση των προσωπικών κωδικών taxisnet και επιβεβαιώνοντας το κινητό του τηλέφωνο και το e-mail του με κωδικό μίας χρήσης (OTP).
Ο εκλογέας του εξωτερικού μπορεί να συνδεθεί στην εφαρμογή epistoliki.ypes.gov.gr: είτε κάνοντας χρήση των προσωπικών κωδικών taxisnet, είτε κάνοντας χρήση συνδυασμού των στοιχείων του εν ισχύ ελληνικού διαβατηρίου του και του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας ή του αριθμού δημοτολογίου του (από πρόσφατο πιστοποιητικό γέννησης ή πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης), και επιβεβαιώνοντας το κινητό του τηλέφωνο και το e-mail του με κωδικό μίας χρήσης (OTP).
Ο εκλογέας δηλώνει τη διεύθυνση κατοικίας ή διαμονής του και την επιθυμητή διεύθυνση παραλαβής του εκλογικού υλικού. Σημειώνεται ότι ο φάκελος της επιστολικής ψήφου θα αποσταλεί από το υπουργείο Εσωτερικών τον Μάιο του 2024.
Οι εκλογείς που δεν μπορούν να συνδεθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή με κάποιον από τους παραπάνω διαθέσιμους τρόπους μπορούν να απευθυνθούν, με φυσική παρουσία, στην αρμόδια ελληνική Προξενική Αρχή (Γενικό Προξενείο, Προξενείο ή Προξενικό Γραφείο Πρεσβείας), ή σε Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) εντός Ελλάδας, προκειμένου να τους συνδράμει να εγγραφούν, μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής του υπουργείου Εσωτερικών, στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου. Οι υπάλληλοι, αφού ταυτοποιήσουν τον εκλογέα με την επίδειξη νόμιμου ταυτοποιητικού εγγράφου, θα υποβάλουν αίτηση εγγραφής εκ μέρους του.
Οι ενεργές αιτήσεις εκλογέων του εξωτερικού μεταπίπτουν στην εφαρμογή αιτήσεων επιστολικής ψήφου. Οι εκλογείς αυτοί θα ενημερωθούν μέσω e-mail και θα πρέπει να συνδεθούν στην εφαρμογή της επιστολικής ψήφου, εφόσον επιθυμούν να ψηφίσουν με αυτό τον τρόπο, για να επιβεβαιώσουν τα στοιχεία τους και να καταχωρίσουν τη διεύθυνση στην οποία θέλουν να παραλάβουν το εκλογικό υλικό προκειμένου να εγγραφούν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου.
Στις φετινές ευρωεκλογές δεν θα λειτουργήσουν εκλογικά τμήματα στο εξωτερικό. Αρα, η επιστολική ψήφος θα είναι ο μόνος τρόπος να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα οι Έλληνες πολίτες που θα βρίσκονται στο εξωτερικό την ημέρα των εκλογών.
Η αποστολή και η παραλαβή του φακέλου στους εκλογείς
Το υπουργείο Εσωτερικών το αργότερο 15 ημέρες πριν από τις εκλογές αποστέλλει τον σχετικό φάκελο με όλα τα απαραίτητα έγγραφα στους εκλογείς με υποχρέωση παραλαβής είτε από τον εκλογέα είτε από τρίτο πρόσωπο που έχει ρητή εξουσιοδότηση για την παραλαβή του, με θεώρηση γνησίου υπογραφής μέσω gov.gr ή από δημόσια αρχή, δηλαδή την αρμόδια ελληνική Προξενική Αρχή.
Ο εκλογέας ενημερώνεται με ηλεκτρονικό μήνυμα για την αποστολή του φακέλου και με σύνδεσμο για την παρακολούθηση της πορείας (tracking).
Ο φάκελος περιλαμβάνει:
- φάκελο επιστροφής επιστολικής ψήφου
- ψηφοδέλτιο
- φάκελο ψηφοφορίας
- έντυπο οδηγιών
- κατάλογο υποψηφίων
- αίτηση – υπεύθυνη δήλωση
Οι φάκελοι ψηφοφορίας είναι πλήρως ανωνυμοποιημένοι και φέρουν ειδικό γνώρισμα γνησιότητας.
Η παραλαβή του φακέλου επιστολικής ψήφου από τον εκλογέα γίνεται δωρεάν αφού το κόστος αποστολής του καλύπτεται από το υπουργείο Εσωτερικών. Η αποστολή του φακέλου επιστροφής επιστολική ψήφου από τον εκλογέα ενδέχεται να χρειάζεται πληρωμή από τον εκλογέα. Στην περίπτωση αυτή θα προβλεφθεί η επιστροφή χρηματικού ποσού στον εκλογέα με σταθερή ισοτιμία.
Ο εκλογέας ενημερώνεται με μήνυμα κινητού τηλεφώνου και e-mail, εφόσον το έχει δηλώσει, για την παραλαβή του φακέλου του από τα Εκλογικά Τμήματα Διαλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου στην Ελλάδα.
Η διαδικασία άσκησης του εκλογικού δικαιώματος μέσω επιστολικής ψήφου
Ο εκλογέας αφού διαβάσει προσεκτικά το έντυπο των οδηγιών που του περιήλθε με τον φάκελο επιστολικής ψήφου, συμπληρώνει την αίτηση – υπεύθυνη δήλωση έγχαρτα ή ηλεκτρονικά μέσω gov.gr και γράφει τα στοιχεία του στον φάκελο επιστροφής επιστολικής ψήφου.
Επιλέγει τον συνδυασμό που επιθυμεί και τους υποψηφίους ευρωβουλευτές ή ψηφίζει λευκό.
Βάζει το ψηφοδέλτιο στον ειδικό φάκελο ψηφοφορίας, τον κλείνει και τον βάζει στον φάκελο επιστροφής. Σε περίπτωση που έχει συμπληρώσει την αίτηση –υπεύθυνη δήλωση έγχαρτα τη βάζει στον φάκελο επιστροφής, μαζί με φωτοαντίγραφο ελληνικής ταυτότητας, ελληνικού διαβατηρίου ή ελληνικού διπλώματος οδήγησης.
Αποστέλλει τον φάκελο προς την προσυμπληρωμένη διεύθυνση του κέντρου διαλογής επιστολικής ψήφου στην Ελλάδα.
Το ψηφοδέλτιο είναι ενιαίο και τυπώνεται με ευθύνη του υπουργείου Εσωτερικών.
Στην πρώτη σελίδα του ψηφοδελτίου εμφανίζονται όλα τα κόμματα, συνδυασμοί και συνασπισμοί κομμάτων που είναι υποψήφια και ο εκλογέας βάζει σταυρό σε αυτό που επιλέγει. Σε αυτή τη σελίδα υπάρχει και η διακριτή επιλογή «Δεν επιλέγω κανέναν από τους ανωτέρω – Ψηφίζω λευκό».
Στη δεύτερη σελίδα του ψηφοδελτίου εμφανίζεται πίνακας με αριθμούς από το 1 έως το 42. Ο εκλογέας επιλέγει από κανέναν (0) έως τέσσερεις (4) υποψηφίους ευρωβουλευτές του κόμματος ή συνδυασμού προτίμησής του σημειώνοντας ευδιάκριτα τον αριθμό που αντιστοιχεί στον κάθε υποψήφιο της επιλογής του, όπως αυτός αναγράφεται στον κατάλογο υποψηφίων. Στο τέλος, ο εκλογέας σημειώνει τον συνολικό αριθμό των υποψηφίων που έχει επιλέξει, δηλαδή 0 ή 1 ή 2 ή 3 ή 4.
Στην περίπτωση που ο εκλογέας κάνει λάθος επιλογή ή το ψηφοδέλτιο υποστεί φθορά, έχει τη δυνατότητα να εκτυπώσει ένα μόνο νέο ψηφοδέλτιο από την σελίδα του υπουργείου Εσωτερικών, να το συμπληρώσει εκ νέου και να το βάλει στον φάκελο ψηφοφορίας
Η καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων γίνεται ταυτόχρονα με όλες τις υπόλοιπες ψήφους, το απόγευμα της Κυριακής των εκλογών.
Αν ο εκλογέας έχει κάνει αίτηση εμπρόθεσμα για επιστολική ψήφο, θα υπάρχει ειδική ένδειξη στους εκλογικούς καταλόγους και ο δικαστικός αντιπρόσωπος δεν θα του επιτρέψει να ψηφίσει σε περίπτωση που προσπαθήσει να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με φυσική παρουσία. Αν όμως ο φάκελος της επιστολικής ψήφου δεν φτάσει εγκαίρως, τότε ο δικαστικός αντιπρόσωπος στο εκλογικό τμήμα όπου είναι εγγεγραμμένος ο εκλογέας θα έχει ενημερωθεί για το γεγονός μη παραλαβής του φακέλου και θα επιτρέψει στον εκλογέα να ψηφίσει με φυσική παρουσία από τις 11.00 το πρωί και μετά.
Η εξασφάλιση της μυστικότητας της επιστολικής ψήφου
Η μυστικότητα της επιστολικής ψήφου επιτυγχάνεται με τον διαχωρισμό της υπεύθυνης δήλωσης από τον κλειστό φάκελο ο οποίος περιέχει το ψηφοδέλτιο και ο οποίος είναι αυτός που μπαίνει στην κάλπη ψηφοφορίας.
Η έγχαρτη αίτηση – υπεύθυνη δήλωση φυλάσσεται ξεχωριστά και δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να συνδυαστεί με το ψηφοδέλτιο. Το δε φωτοαντίγραφο του ταυτοποιητικού εγγράφου χρησιμοποιείται αποκλειστικά για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι δεν ψήφισε κάποιος άλλος για λογαριασμό του εκλογέα.
Ο χώρος που βρίσκονται οι κάλπες φυλάσσεται από την Ελληνική Αστυνομία, παρακολουθείται και καταγράφεται από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης. Το υλικό καταγραφής φυλάσσεται στο Πρωτοδικείο Αθηνών.
Τα κόμματα και οι συνασπισμοί κομμάτων που συμμετέχουν στις εκλογές δικαιούνται να ορίσουν έναν τακτικό και έναν αναπληρωματικό εκλογικό αντιπρόσωπο για την παρακολούθηση της διαδικασίας.
Ο φάκελος ψηφοφορίας, μαζί με το υπόλοιπο υλικό πρέπει να φυλάσσεται σε ασφαλές μέρος. Δυστυχώς δεν υπάρχει δυνατότητα εκ νέου αποστολής φακέλου, καθώς ο κάθε φάκελος είναι προσωπικός και η νέα εκτύπωση θα χρειαστεί χρόνο, ο οποίος δεν θα επιτρέψει την έγκαιρη παραλαβή της ψήφου.
Γραφείο Υποστήριξης
Για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή πληροφορία μπορείτε να στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα μέσα από την πλατφόρμα εγγραφής για την επιστολική ψήφο (αναφορά προβλήματος) ή να επικοινωνήσετε στο τηλέφωνο +30 2106266222.
Η υποστήριξη παρέχεται καθημερινά καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου.
Το υπουργείο Εσωτερικών έχει συντάξει και αναρτήσει στην ιστοσελίδα του τα παρακάτω εγχειρίδια χρήσης – οδηγούς, τόσο για τους πολίτες – εκλογείς όσο και για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και τις Διπλωματικές Αρχές:
Εγχειρίδιο χρήσης για τους πολίτες-εκλογείς
Σύντομες οδηγίες για τους πολίτες-εκλογείς
Εγχειρίδιο χρήσης για Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και Διπλωματικές Αρχές
