Σάββατο του Λαζάρου με παραδοσιακά «λαζαράκια», κάλαντα και πασχαλινές ευχές
Το πρωί του Σαββάτου 8 Απριλίου 2023, μέλη και φίλοι του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ιωάννης Μελάς» πραγματοποίησαν μια ξεχωριστή επίσκεψη στη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων του Δήμου Ικαρίας. Συνόδευσαν τα παιδιά του τμήματος σκάκι του συλλόγου και όλοι μαζί γιόρτασαν το Σάββατο του Λαζάρου, προσφέροντας το παραδοσιακό «λαζαράκι», ευχές και κάλαντα στους ηλικιωμένους της μονάδας.
Στο πλαίσιο της επίσκεψης η κυρία Άννα Λύκου – Γλαρού μίλησε για το έθιμο και είπε τα κάλαντα όπως τα θυμόταν από τα παιδικά της χρόνια στους Βρακάδες Ικαρίας, χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Για την επίσκεψη μελών και φίλων του συλλόγου στη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων αλλά και για το παραδοσιακό έθιμο που ο σύλλογος προσπαθεί να αναβιώσει μίλησε και η προεδρίνα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Ιωάννης Μελάς» κ. Γραμματική Κουμιώτου. Το Σάββατο του Λαζάρου η Εκκλησία μας γιορτάζει το τελευταίο θαύμα του Χριστού πριν από την είσοδό Του στα Ιεροσόλυμα (Κυριακή των Βαΐων). Το θαύμα αυτό είναι η Ανάσταση του Λαζάρου, ο οποίος ήταν φίλος του Χριστού και είχε πεθάνει πριν από τέσσερις ημέρες. Στην Ικαρία, υπήρχε το έθιμο την ημέρα αυτή, τα παιδιά να πηγαίνουν στα σπίτια του χωριού τους και να λένε τα κάλαντα του Λαζάρου.
Στο τέλος της επίσκεψης μας περίμενε μια πολύ γλυκιά στιγμή, μια ευχάριστη έκπληξη, που έδωσε την ευκαιρία σε όσους είχαν απομείνει να πάρουν μια γεύση της φροντίδας και της αγάπης που απολαμβάνουν καθημερινά οι φιλοξενούμενοι της Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων. Ήταν μια αυθόρμητη ενέργεια του Βασίλη Παντελάδη, εργαζομένου στο γηροκομείο, που έπαιξε έναν αγαπημένο σκοπό με το μαντολίνο του. Η μελωδία ξύπνησε ευχάριστες μνήμες και οδήγησε κάποιους από τους εργαζομένους και τους φιλοξενούμενους της μονάδας να χορέψουν μερικά βήματα του χορού. Στη συνέχεια, ένας παππούς πήρε το μουσικό όργανο και έπαιξε ένα τραγούδι που έδινε κουράγιο και δύναμη στους Έλληνες που αγωνίζονταν στον πόλεμο του ’40. Ήταν μια στιγμή γεμάτη φροντίδα, αγάπη και συναισθήματα, που θα μείνει αξέχαστη σε όσους την ζήσαμε.
Το Σάββατο του Λαζάρου η Εκκλησία μας γιορτάζει το τελευταίο θαύμα του Χριστού πριν από την είσοδό Του στα Ιεροσόλυμα (Κυριακή των Βαΐων). Το θαύμα αυτό είναι η Ανάσταση του Λαζάρου, ο οποίος ήταν φίλος του Χριστού και είχε πεθάνει πριν από τέσσερις ημέρες.
Στην Ικαρία, υπήρχε το έθιμο την ημέρα αυτή, τα παιδιά να πηγαίνουν στα σπίτια του χωριού τους και να λένε τα κάλαντα του Λαζάρου, τα οποία είναι τα εξής:
Λάζαρε λαζαρωμένε
και με τα κεριά ζωσμένε.
Δεύρο έξω, Λάζαρέ μου,
φίλε και αγαπητέ μου.
Λάζαρος ανελυτρώθη,
ανεστήθη κι εσηκώθη.
Πες μας Λάζαρε τι είδες
εις τον Άδη που επήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους.
Δώστε μου λίγο νεράκι,
να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδιάς και των χειλέων
και μη με ρωτάτε πλέον.
Υπάρχει και μια άλλη παραλλαγή των στίχων που ο Λάζαρος διηγείται τι είδε στον Άδη:
Στον Άδη είδα κόκκαλα
ρηγάδων και πασάδων,
μα δεν ηξεχωρίζασιν
από των δουλευτάδων.
Η αμοιβή των νέων, που γυρίζανε τα σπίτια και λέγανε το Λάζαρο, ήτανε από ένα αυγό στον καθένα. Μόλις παίρνανε το αυγό, λέγανε στο τέλος:
Λάζαρος στην πόρτα σου, να γεννήσει η κότα σου.
Όταν δεν τους δίνανε τίποτα, λέγανε:
Λάζαρος στην πόρτα σου, να ψοφήσει η κότα σου.
Οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο «Λαϊκά Τραγούδια της Ικαρίας» του Α. Πουλιανού.
