Έργα προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου

«Ιστορική τεκμηρίωση, καταγραφή και αποτύπωση μνημείων της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς στα νησιά της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου» (Δικαιούχος ΥΝΜΤΕΒΑ)

Το Υποέργο 1 αφορά στην ψηφιακή καταγραφή περίπου 2.700 μνημείων και ιστορικών κτηρίων της νεότερης (μετά το 1830) πολιτιστικής κληρονομιάς σε δεκαέξι (16) οικισμούς στο σύνολο των εννέα (9) νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένης και μίας (1) θεματικής καταγραφής, που αφορά στους Υδρόμυλους της Ικαρίας. Πιο συγκεκριμένα οι οικισμοί/θεματική ενότητα, όπου θα πραγματοποιηθούν οι καταγραφές ανά νησί είναι:

1. Λέσβος: Μυτιλήνη, Καλλονή, Μήθυμνα, Μανταμάδος, Πολιχνίτος 
2. Λήμνος: Μύρινα 
3. Άγιος Ευστράτιος: Άγιος Ευστράτιος 
4. Χίος: Πόλη Χίου, Κάμπος 
5. Ψαρά: Ψαρά 
6. Οινούσσες: Οινούσσες
7. Σάμος: Καρλόβασι, Πυθαγόρειο
8. Ικαρία: Άγιος Κήρυκος, Εύδηλος, Υδρόμυλοι
9. Φούρνοι: Φούρνοι

Στόχος της παραπάνω καταγραφής, η οποία θα πραγματοποιηθεί με επιτόπια αυτοψία στο εξωτερικό και εσωτερικό χώρο των κτηρίων και με ταυτόχρονη ψηφιακή συλλογή των δεδομένων μέσω προσωποποιημένης εφαρμογής καταγραφής για κάθε οικισμό, είναι η δημιουργία μίας διακριτής ψηφιακής ταυτότητας για κάθε κτήριο και η δημιουργία συνεπώς μιας ψηφιακής γεωβάσης δεδομένων ιστορικών κτηρίων που θα περιλαμβάνει γεωχωρικά και ιστορικά δεδομένα, φωτογραφική αποτύπωση, αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, παθολογία και λοιπά στοιχεία των κτηρίων αυτών. Τα δεδομένα καταγραφής θα χρησιμοποιηθούν και για την ανάπτυξη μιας σειράς αλγορίθμων (ένας για κάθε οικισμό) που θα εξάγουν χρήσιμα συμπεράσματα για την επικινδυνότητα των κτηρίων και την αναγκαιότητα σωστικών παρεμβάσεων σε αυτά, δηλαδή θα δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο και αξιοκρατικό σύστημα ιεράρχησης αναγκαιότητας σωστικών παρεμβάσεων στα ιστορικά κτήρια των οικισμών.

Τα δεδομένα της καταγραφής θα είναι από τη φύση τους ανοιχτά (opendata) και η ηλεκτρονική γεωβάση δεδομένων θα σχεδιαστεί με διαβαθμισμένη πρόσβαση, ώστε αφενός να μπορεί να εξυπηρετεί το καθημερινό έργο της ΥΝΜΤΕΒΑ και άλλων αρμόδιων Υπηρεσιών και αφετέρου να μπορεί να αξιοποιηθεί για εκπαιδευτικούς και τουριστικούς σκοπούς.

Επιπλέον, στο πλαίσιο του Υποέργου 1 θα πραγματοποιηθεί η σήμανση 200 περίπου επιλεγμένων κτηρίων (με βάση τη θέση και τη σπουδαιότητα τους), με πινακίδες οπτικής και ψηφιακής πληροφορίας. Επίσης, θα λάβουν χώρα και οι σχετικές ενέργειες πληροφόρησης – δημοσιότητας (συνέδριο, φυλλάδια, ιστοσελίδες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης) με στόχο την ενημέρωση των ιδιοκτητών των ακινήτων και την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών αλλά και την προώθηση του έργου στο ευρύ κοινό και στους απασχολούμενους στον τουρισμό και την εκπαίδευση.

«Ερευνητική καταγραφή, τεκμηρίωση και ανάδειξη στοιχείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς τριών επιλεγμένων παραδοσιακών οικισμών της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου» (Δικαιούχος ΔΙΝΕΠΟΚ)

Το εν λόγω Υποέργο 2 αφορά στην ερευνητική καταγραφή, τεκμηρίωση και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στους εξής τρείς (3) οικισμούς: Μανταμάδο και Μήθυμνα της Λέσβου και Καρλόβασι της Σάμου.

Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί θα περιλαμβάνει κυρίως επιτόπια έρευνα, διενέργεια προφορικών συνεντεύξεων, οπτική καταγραφή, έρευνα/μελέτη ιστορικών πηγών, με στόχο τη συλλογή προφορικών μαρτυριών και αρχειακού υλικού που θα συγκεντρωθεί από διαθέσιμα ιστορικά αρχεία και άλλες πηγές. Ειδικότερα, θα δοθεί έμφαση στους εξής τομείς:

• Οργάνωση/δομή των οικισμών.
• Εντοπισμό τοπόσημων και σύνδεση τους με την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
• Παραγωγικές δραστηριότητες και αγροδιατροφικές παραδόσεις.
• Παραδοσιακή τεχνογνωσία/επαγγέλματα.
• Εθιμικά δρώμενα, γιορτές, πανηγύρια.
• Καταγραφή των προφορικών μνημών/αφηγήσεων συνδεδεμένων με τα κτήρια κάθε οικισμού.
• Χρήση τοπικών όρων, λέξεων, τοπωνυμίων.
• Σύνδεση του τόπου με το έργο σημαντικών καλλιτεχνών.

«Σχεδιασμός και ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών περιήγησης, τουριστικής και εκπαιδευτικής πλατφόρμας με ενσωμάτωση τεχνολογιών VR/AR»

Το εν λόγω Υποέργο 3 αφορά στον σχεδιασμό και ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών περιήγησης με χρήση αναδυόμενης τεχνολογίας. Ο σχεδιασμός των εφαρμογών θα γίνει με υλικό των καταγραφών και θα οδηγήσει στην παραγωγή ψηφιακού υλικού με στόχο την δημιουργία εκπαιδευτικών παιχνιδιών και την ανάδειξη/τουριστική προβολή των οικισμών και συγκεκριμένων μνημείων τους. Οι εφαρμογές θα είναι προσβάσιμες τόσο από H/Y αλλά και μέσα από φορητές συσκευές όπως tablets/smartphones. Πιο συγκεκριμένα θα υλοποιηθούν τα εξής:

• Μία (1) ψηφιακή πλατφόρμα (ιστοσελίδα) τουριστικού χαρακτήρα, με δεκαεπτά (17) mini-sites εξειδικευμένα στην αρχιτεκτονική/ιστορική προβολή κάθε οικιστικού συνόλου/θεματικής ενότητας (αφορά το σύνολο των νησιών και οικισμών/θεματικών).
• Μία (1) ψηφιακή πλατφόρμα (ιστοσελίδα) εκπαιδευτικού χαρακτήρα, με πέντε (5) ανεξάρτητα και ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, για την υποστήριξη εκπαιδευτικών δράσεων συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων, με εκπαιδευτικά παιχνίδια (minigames) και VR διάδραση (Virtual Reality – Εικονική Πραγματικότητα).
• Πέντε (5) εφαρμογές περιήγησης (ψηφιακός ξεναγός) για κινητό τηλέφωνο (smartdevice), με χρήση ψηφιακών εφαρμογών, σταθμούς πληροφορίας, οπτικοακουστικό υλικό και AR διάδραση (Augmented Reality – Επαυξημένη Πραγματικότητα) σε συγκεκριμένα σημεία του οικισμού.
• Η τουριστική και εκπαιδευτική πλατφόρμα και οι εφαρμογές αυτών, που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, αναμένεται να εμπλουτίσουν με πολυμεσικό περιεχόμενο τα σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος, τα οποία θα εντοπιστούν, θα σημανθούν κατάλληλα και θα προβληθούν τόσο στους επισκέπτες των νησιών όσο και στην εκπαιδευτική κοινότητα. Παράλληλα, το υλικό που θα παραχθεί θα προτείνει στον επισκέπτη θεματικές τουριστικές διαδρομές περιήγησης μέσα στον οικισμό ή θα του επιτρέπει να τις σχεδιάσει με βάση τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του. Ταυτόχρονα, όλο αυτό το υλικό μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα στοχεύουν στη γνωριμία των μαθητών με την τοπική ιστορία και στην ευαισθητοποίηση τους για τη διάσωση, προστασία και διαφύλαξη της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

«Παραγωγή και ενσωμάτωση οπτικοακουστικού περιεχομένου στην τουριστική – εκπαιδευτική πλατφόρμα»

Το εν λόγω Υποέργο 4 αφορά στην παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού (video) για την υποστήριξη των ψηφιακών εφαρμογών, καθώς και για την υποστήριξη των ενεργειών Πληροφόρησης/Δημοσιότητας της Πράξης. Ειδικότερα προβλέπονται:

• Πέντε (5) video πολιτιστικής/τουριστικής/εκπαιδευτικής προβολής, που θα αφορούν στα νησιά: α) Λέσβο, β) Λήμνο, γ) Χίο, δ) Σάμο, ε) Ικαρία.
• Τρία (3) θεματικά video που θα αφορούν στους οικισμούς: α) Μήθυμνα, β) Μανταμάδο, γ) Καρλόβασι. Στα συγκεκριμένα video θα συμπεριληφθεί και οπτικοακουστικό υλικό που έχει προκύψει από την επιτόπια έρευνα στο πλαίσιο του υποέργου 2, ώστε να επιτευχθεί η αμεσότητα και η ζωντάνια των τουριστικών προορισμών και να αναδειχθεί η αυθεντικότητα τους.
• Ένα (1) video Πληροφόρησης – Δημοσιότητας, που θα αφορά στη συνολική προβολή των νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, ιδίως σε σχέση με το έργο που επιτελέστηκε.

Γενικά, το οπτικοακουστικό υλικό (video) που θα παραχθεί, θα συμβάλει στην προβολή και προώθηση της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου με έμφαση στους οικισμούς που καταγράφει η Πράξη. Παράλληλα, θα αναδεικνύει την εικόνα των νησιών και θα καταγράφει τη μοναδικότητα και αυθεντικότητα των στοιχείων των οικισμών, μέσα από την προβολή χαρακτηριστικών τοποσήμων, ποικίλων όψεων της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, καθώς και πολιτισμικών πρακτικών που συνδέονται με την ιστορία των οικισμών αυτών. Επίσης, θα μπορεί αυτόνομα να προβληθεί σε τουριστικές εκθέσεις, διεθνείς ή στο εσωτερικό της χώρας, σε ιστοσελίδες του ΥΠ.ΠΟ.Α., της Περιφέρειας ή και άλλων φορέων, καθώς και σε κάθε άλλο πρόσφορο μέσο.