Το νησί μας, εμείς, οι επισκέπτες και οι φιλοξενούμενοί μας χωρίς τα γλέντια και τις γιορτές μας
Η Ικαρία είναι ένα μακρόστενο και μεγάλο βουνό στη θάλασσα. Συνδεδεμένη με τα γειτονικά παράλια, τη ναυτική παράδοση και ιστορικά γεγονότα ιδιαίτερης σημασίας. Διατηρεί αυθεντικά αιγαιοπελαγίτικα στοιχεία καθώς βρίσκεται στο κέντρο του αιγαίου στο θαλάσσιο σταυροδρόμι μεταξύ Δωδεκανήσων, Κυκλάδων και νησιών Ανατολικού και Βόρειου Αιγαίου. Εδώ ο άνεμος φυσάει δυνατά και μας θυμίζει τον μύθο του Ικάρου. Η δύναμη και η άγρια ομορφιά της φύσης του νησιού είναι σπάνια και αποτελεί στοιχείο που μας βοηθάει να καταλάβουμε το λόγο που στον τόπο αυτό τα πολύ παλιά χρόνια λατρευόταν η Άρτεμις. Εδώ υπάρχουν τα σπουδαιότερα ιαματικά ύδατα σε εθνικό και από τα σημαντικότερα σε διεθνές επίπεδο. Οι τέχνες της αμπελουργίας και της οινοποίησης περνούν από γενιά σε γενιά στον τόπο που κατά το μύθο προστάτευσε και έθρεψε τον νεογέννητο Διόνυσο ο οποίος αργότερα θα μάθαινε στον άνθρωπο πως φτιάχνεται το κρασί. Η παλαιότερη γνωστή αναφορά στο κρασί είναι στον Πράμνειο οίνο, που για διάφορους λόγους περιέγραψαν οι αρχαίοι συγγραφείς, το κρασί που παραγόταν στην ομώνυμη οροσειρά του νησιού. Στην Ικαρία παράγεται ποιοτικό κρασί και μέλι υψηλής διατροφικής αξίας σε αξιόλογες ποσότητες συγκριτικά με την επιφάνειά της. Το μέλι Ικαρίας από ανθοφορία φθινοπωρινής ερεικής, το λεγόμενο άναμα, βρίσκει την καθολική αποδοχή καταναλωτικού κοινού και επαγγελματιών μελισσοκόμων σε όλη την Ελλάδα. Τα υψηλής ποιότητας προϊόντα που παράγονται στον τόπο αυτό έχουν την αγάπη, το μεράκι και τους κόπους των ανθρώπων που ζουν εδώ. Τον τόπο αυτό, όπως και κάθε τόπο, τον κάνουν μοναδικό οι άνθρωποι του.
Έχουν τη φήμη ότι ζουν περισσότερα χρόνια και ότι εδώ κρύβεται το μυστικό της μακροζωίας αλλά η αλήθεια είναι ότι τους ενδιαφέρει να ζουν καλά χρόνια. Οι ικαριώτες είναι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τα κοινά, τους αρέσει το έξυπνο χιούμορ, είναι εύστροφοι, κάνουν καλές παρέες και γλέντια, αγαπάνε την καλλιέργεια των αμπελιών και το καλό (δυνατό) κόκκινο κρασί (όλα τα σπίτια παράγουν δικό τους) σε υψηλούς βαθμούς με κύρια ποικιλία το Φωκιανό. Είναι πολυάσχολοι και δραστήριοι, διαχειρίζονται με σοφία τον χρόνο τους και για αυτό όταν τους δεις να γλεντούν νομίζεις ότι δεν κάνουν τίποτε άλλο καλύτερα. Για να έχεις όμως πιο σφαιρική άποψη χρειάζεται να δεις με πόση φροντίδα μεγαλώνουν τα παιδιά τους, με πόσο ζήλο στρεματίζουν τη γη τους, με πόση σύνεση κατανοούν το περιβάλλον μέσα στο οποίο διαβιούν. Μαθαίνουν να είναι ανεξάρτητοι, να συνεχίζουν και να αναπτύσσουν ότι βρήκαν από τους παλιούς. Ο ρόλος της γυναίκας είναι ισότιμος με του άντρα. Οι άντρες σέβονται, θαυμάζουν τις γυναίκες και το εκφράζουν με ωραία κοπλιμέντα. Κανείς δεν παρεξηγιέται και κάποιος ξένος μπορεί να νομίσει ότι φλερτάρουν συνέχεια μεταξύ τους μέχρι να ακούσει τους ίδιους να κάνουν κοπλιμέντα ακόμη και στο φύλο που κι οι ίδιοι ανήκουν! Σπάνια θα τους ακούσεις να παραπονιούνται, να γκρινιάζουν, να τσακώνονται και να διαφωνούν έντονα. Συχνά θα τους ακούσεις να αστειεύονται, να πειράζουν ο ένας τον άλλο, να μιλάνε με ευγένεια, να υποβαθμίζουν το μέγεθος των εκάστοτε δυσκολιών και να φιλοσοφούν ακόμα και για πολύ απλά θέματα σε απολαυστικούς διαλόγους που ο ακροατής εύχεται να είχε άλλο ένα ζευγάρι αυτιά να τους ακούει. Δεν έχουν πρόβλημα σε ένα γλέντι να ακούνε για ώρες τον παραδοσιακό σκοπό με βιολί και συνοδεία άλλων λαϊκών οργάνων. Σε τέτοιες γιορτές ακούγονται ακόμη και τα ευρωπαικά, βαλς και φοξ αγκλε, για να χορέψουν ακόμη και οι ηλικιωμένοι. Στα γλέντια αυτά χορεύουν μικροί και μεγάλοι, όλοι μαζί, ξένοι και ντόπιοι. Τέτοια γλέντια, ανοικτά όπως είναι τα πανηγύρια της Ικαρίας, είναι μια καλή ευκαιρία για τον επισκέπτη να γνωρίσει από πρώτο χέρι τους ικαριώτες και να διασκεδάσει μαζί τους.
Το φετινό καλοκαίρι, χωρίς πανηγύρια, δεν μοιάζει με κανένα προηγούμενο. Πολύς λόγος για τον αριθμό, τους τρόπους διοργάνωσης και διεξαγωγής, ένας εσωτερικός κυρίως διάλογος που καλώς γίνεται και που αποδεικνύει το πόσο σημαντικά είναι τα πανηγύρια για την Ικαρία και τους ανθρώπους που ζουν στο νησί. Για τα πανηγύρια της Ικαρίας έχουν γραφτεί στο παρελθόν πολλά και εμπεριστατωμένα άρθρα, έχουν αποτελέσει αντικείμενο μελετών, συνεδρίων ακόμη και κεντρικό θέμα ταινιών και ντοκιμαντέρ. Στις λίγες γραμμές που ακολουθούν και που με αυτές θα κλείσει αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε λίγες πληροφορίες για τα πανηγύρια της Ικαρίας που δεν είναι τόσο γνωστές ή που νιώθουμε ότι δεν έχουν στο παρελθόν τονιστεί όσο ενδεχομένως θα έπρεπε και που ελπίζουμε να συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση ενός θεσμού που οφείλουμε να διατηρήσουμε αλλά και να υποστηρίξουμε στο μέλλον με μεγαλύτερη ακόμη θέρμη.
Τα πανηγύρια είναι μια μεγάλη γιορτή που προετοιμάζεται κι οργανώνεται κάθε χρόνο. Αντάμωμα φίλων, συγγενών, χωριανών κι επισκεπτών. Είναι χαρά, μουσική και χορός. Είναι κάλεσμα, πρόσκληση στη νεολαία και στη γερουσία, λόγος για να ‘ρθεις ξανά. Η προσμονή της μάνας κι η χαρά του γιου, η τήρηση μιας υπόσχεσης που δεν χρειάστηκε να ειπωθεί. Φιλοξενία και καλωσόρισμα, χαμόγελα από τα γέλια τα παιδικά. Είναι βαθιές ανάσες καθάριου οξυγόνου, αίσθημα ελευθερίας και επαφή του ανθρώπου με τη φύση. Επαφή του ανθρώπου με τον άνθρωπο κι αγκάλιασμα. Το ωραίο φλερτ με το άλλο φύλο και η ευκαιρία για γλέντι και για μια ακόμη αξέχαστη συνάντηση. Προσφορά σε μια συλλογική προσπάθεια, εργασία κοινωφελείς από πολλά χέρια και υποστήριξη. Είναι έσοδα για τον τοπικό σύλλογο που τα μέλη του θα διαχειριστούν και με αυτά θα πορευτούν. Ανεξαρτησία και δύναμη αυτονομίας για πράγματα που θεωρούμε εμείς απαραίτητα. Είναι το καθάρισμα των μονοπατιών πέριξ του χωριού, το βάψιμο και ο εξωραϊσμός κοινόχρηστων χώρων, η οικονομική στήριξη ετήσιων δράσεων για κάποιες από τις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Είναι το τελευταίο τσιμεντάκι για το στρώσιμο του δημόσιου δρόμου και το μεροκάματο του εργάτη όταν δεν έχει δουλειές. Κοινές αποφάσεις και φροντίδα για όλα όσα είναι από κοινού σημαντικά. Αυτά κι άλλα πολλά είναι το πανηγύρι αλλά κυρίως είναι αναμνήσεις με αγαπημένα πρόσωπα και δέσιμο με τον τόπο και τους ανθρώπους του.
Χρόνια καλά, χρόνια πολλά σε όλες και όλους και του χρόνου καλύτερα.
